İletişim
e-ISSN: 2980-0056
Bahattin Yaman
Gerek Kur’an-ı Kerim, gerekse farklı konularda özenli kitaplar hazırlanmasıyla bugün kitap sanatları olarak bilinen orta ve üst seviye yazmalarda uygulanan sanatlar ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Kitap sanatları adı üstünde bir kitap üzerinde uygulanan sanatlardır. Sanat tarihi araştırmalarında Türk kitap sanatları denildiğinde ise özgün bir yazma eser üzerinde görülen ya da uygulanan sanatlar kastedilmektedir. Bu sanatlar hat sanatı, tezhip sanatı, tasvir yani minyatür sanatı, ebru sanatı, cilt sanatı katı’ sanatı şeklinde sıralanabilir. Kendi aralarında özel kaidelere bağlı usul ve terkiplerle hazırlanan malzemeler yine bu usul ve kaidelerle oluşturulan istif ve kompozisyonlarla birleşip nakkaş ve müzehhiplerin eliyle enfes sanat eserlerine dönüşürler. Çağın ilerlemesiyle yaşanan global adaptasyon sorunu dünyada her alanda olduğu gibi sanat dallarında da kendini göstermektedir. Örneğin harf inkılabı ile hat sanatının veya matbaanın kullanıma başlanılması ile tüm kitap sanatları dallarının yaşadığı farklılıklar gibi. Bu çalışmada Türk Kitap Sanatları hakkında kısaca bilgiler verildikten sonra günümüz teknolojik düzen ve gereksinimlere uygun olarak güncellemer veya yapılması gerekenler hakkında öneriler verilecektir.
|
With the preparation of both the Qur'an and careful books on different subjects, the arts applied in middle and upper level manuscripts, known today as book arts, emerged and developed. The arts of the book are the works of art practiced on a book. Art and history researchers describe the Turkish book arts as being seen or practiced on a novel writing work. These include calligraphy, illustration, and miniature, paper marbling, and grain art. Materials prepared in accordance with special principles and procedures are combined with stacks and compositions created using these methods and bases to transform into exquisite works of art by the hands of nakkas and museum owners. As in all other areas around the world, the problem of global adaptation is manifested in the arts. For example, there are differences between the reformation of letters and the introduction of calligraphy or printing house and all types of book arts. In this study, after briefly providing information about the Turkish Arts of the Book, recommendations will be provided on updates or do's in line with today's technological order and requirements. |
Nihat Kagnici
Arap harflerinin estetik kural ve kaidelere uygun olarak yazılmasına güzel yazı manasında “Hüsnü hat” veya “hat sanatı” adı verilmiştir. Hat sanatının doğuşundan itibaren birçok yazı çeşidi ortaya çıkmıştır. Bu yazılardan bazıları rağbet görmüş, bazıları ise tamamen kullanım dışı kalmıştır. Günümüzde onbir çeşit yazı kullanılmakla beraber hat sanatımızın ana karakterini oluşturan yazı çeşitleri “aklam-ı sitte” olarak adlandırılan altı çeşit yazıdan oluşmaktadır. Bu yazılardan sonra en meşhur olanı ise hiç şüphesiz kendine özgü tavrı ve estetik özellikleriyle talik yazıdır. Talik yazı 8. yüzyılın ikinici yarısında İran’da doğup gelişmiş ve Osmanlı’lara 15. yüzyılda gelmiştir. 18. yüzyıldan itibaren ise Türk şivesine bürünerek hattat Yesârî Mehmed Esad Efendi ve oğlu Yesârîzade Mustafa İzzet Efendi eliyle Osmanlı talik yazı ekolü ortaya koyulmuştur. Osmanlı talik ekolünün son büyük temsilcisi olan Hattat Sami Efendi talik hocası Ali Haydar Bey dir. Bu büyük hattatımızın tanıtılması ve Konya Bölge Yazma Eserler koleksiyonunda bulunan bir eserinin incelenmesi ve bu kültürel mirasımızın gelecek nesillere aktarılması maksadıyla bu makale kaleme alınmıştır.
The writing of Arabic letters in accordance with aesthetic rules and rules is called "Hüsnü Hat" or "Hat Sanatı" in the sense of beautiful writing. Since the birth of arabic calligraphy, many types of writing have emerged. Some of these articles were popular, while others were completely out of use. Although eleven types of writing are used today, the types of writing that constitute the main character of our calligraphy consist of six types of writing called "aklam-ı sitte". After these writings, the most famous one is undoubtedly the talik script with its unique attitude and aesthetic features. Talik script was born and developed in Iran in the second half of the 8th century and came to the Ottomans in the 15th century. From the 18th century onwards, the Ottoman talik script was introduced by the calligrapher Yesari Mehmed Esad Efendi and his son Yesarizade Mustafa İzzet Efendi, adopting a Turkish accent. Calligrapher Sami Efendi, who was the last great representative of the Ottoman talik school, was Ali Haydar Bey. This article has been written in order to introduce this great calligrapher and to examine one of his works in the Konya Region Manuscripts collection and to transfer this cultural heritage to future generations.
Dürdane Ünver
|
Kaatı’, kâğıt veya deri üzerine çizilmiş yazı veya tezyini motifin özel bir keski ile oyulması ile icra edilen bir süsleme sanatıdır. Türk kâğıt oyması olarak tanımlanan bu sanat, İslam dünyasına Orta Asya kanalından geçerek girmiştir. Tarihçi Gelibolulu Mustafa Âli “Menakıb-ı Hünervaran” adlı eserinde kâğıt oyma sanatının ilk temsilcisinin XV. yy da yaşamış Herat’lı Abdullah Herevi Kaatı olduğunu belirtir. Erken Osmanlı dönemi kâğıt oyma sanatı hakkındaki bilgiler oldukça sınırlıdır. XVI. yüzyıl tezyini sanatların zirve olduğu bir dönem olmuş, kâğıt oymacılığı da özellikle Kanuni Sultan Süleyman zamanında en parlak dönemini yaşamıştır. XVII. yy’da üretilen eserler XVI. yy’ın devamı niteliğinde, XVIII ve XIX yüzyıllarda diğer sanat dallarında olduğu gibi batı zevkinin etkisi altında kalınmış, vazo içinde çiçek figürleri ve oyma yazı türünde eserlerle canlılığını sürdürmeye devam etmiştir. XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ise ekonomik, sosyal ve askeri sebepler dişi oyma tekniği ile yapılan yazı-resim tarzındaki hat levhaları ile sınırlı kalmış, XX. yüzyılın ikinci çeyreğinde neredeyse tamamıyla terkedilmiştir. Unutulan bu sanat, 1920 li yıllardan itibaren Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver’in kişisel çalışmaları ile yurt içi ve yurt dışı kütüphane ve müzelerdeki araştırmalarıyla tekrar gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmıştır. |
Kaati' is an ornamental art that is performed by carving the lettering or ornamental motif drawn on paper or leather with a special chisel. This art, which is defined as Turkish paper carving, entered the Islamic world through the Central Asian channel. Historian Mustafa Âli from Gallipoli, in his work named "Menakıb-ı Hünervaran", states that the first representative of the art of paper carving is in the XV. He states that he is Abdullah Herevi Kaati from Herat, who lived in the 16th century. Information about the early Ottoman period paper carving art is quite limited. The century was a period when the ornamentation arts were at their peak, and paper carving had its heyday especially during the reign of Suleiman the Magnificent. XVII. The works produced in the XVI century. As a continuation of the 18th century, in the XVIII and XIX centuries, as in other branches of art, it was under the influence of western taste and continued to maintain its vitality with flower figures in vases and carved writings. XIX. Since the second half of the century, economic, social and military reasons have been limited to calligraphy plates in the style of writing and painting made with female carving technique. It was almost completely abandoned in the second quarter of the century.
Serife Çakir
Necmettin Erbakan Üniversitesi (NEÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü tarafından düzenlenen 1. Uluslararası Geleneğimiz Geleceğimiz Ve Ustalarımız Sempozyumu 02 Kasım 2021 günü Fahri Doktora Takdim Töreni ile başlamış ve 03-05 Kasım 2021 tarihleri arasında Sempozyum, Çalıştay ve Sergi olmak üzere üç aşamada gerçekleştirilmiş, yer olarak Konya Karatay Termal Tatil köyü’ün de düzenlenmiştir.
Sempozyum düzenleme kurulu;
•Prof. Dr. Muhiddin OKUMUŞLAR - Necmettin Erbakan Üniversitesi Rektör Yardımcısı, Geleneksel Sanatlar Uygulama ve Araştırma Merkezi
•Prof. Dr. Dicle AYDIN - Necmettin Erbakan Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi Dekanı
•Doç. Dr. Ali Fuat BAYSAL - Başkan, Necmettin Erbakan Üniversitesi Geleneksel Sanatlar Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü
•Osman CİĞER - Karatay Belediye Başkan Yardımcısı
•Bekir Şahin ( Konya Yazma Eserler Bölge Müdürü )
•Dr. Öğr. Üyesi Çiğdem ÖNKOL ERTUNÇ - Necmettin Erbakan Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi
•Dr. Öğr. Üyesi Çetin ÖZTÜRK - Necmettin Erbakan Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi
•Öğr. Gör. A. Zehra SAYIN - Necmettin Erbakan Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi
•Öğr. Gör. Rıdvan AK - Necmettin Erbakan Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi
•Öğr. Gör. Şerife ÇAKIR - Necmettin Erbakan Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi
Organized by Necmettin Erbakan University (NEU) Faculty of Fine Arts, Department of Traditional Turkish Arts, the 1st International Symposium on Our Tradition, Our Future and Our Masters started with the Honorary Doctorate Presentation Ceremony on November 02, 2021 and took place in three stages, as Symposium, Workshop and Exhibition, between 03-05 November 2021. was realized, and Konya Karatay Thermal Holiday Village was arranged as a place.
Symposium organizing committee;
•Prof. Dr. Muhiddin OKUMUŞLAR - Necmettin Erbakan University Vice Rector, Traditional Arts Application and Research Center
•Prof. Dr. Dicle AYDIN - Dean of Necmettin Erbakan University, Faculty of Fine Arts and Architecture
•Assoc. Dr. Ali Fuat BAYSAL - President, Director of Necmettin Erbakan University Traditional Arts Application and Research Center
•Osman CIGER - Deputy Mayor of Karatay
•Bekir Şahin - Konya Manuscripts Regional Manager
•Assist. Prof. Çiğdem ÖNKOL ERTUNÇ - Necmettin Erbakan University Faculty of Fine Arts and Architecture
•Assist. Prof. Çetin ÖZTÜRK - Necmettin Erbakan University Faculty of Fine Arts and Architecture
•Lect. See. A. Zehra SAYIN - Necmettin Erbakan University Faculty of Fine Arts and Architecture
•Lect. See. Rıdvan AK - Necmettin Erbakan University Faculty of Fine Arts and Architecture
• Lect. See. Şerife ÇAKIR - Necmettin Erbakan University Faculty of Fine Arts and Architecture
